Pielgrzymka do Siedmiu Kościołów to jedna z najbardziej znanych form pobożnościowych dawnego Rzymu, którą prawie obowiązkowo kultywowali wszyscy pielgrzymi przybywający kiedyś do Wiecznego Miasta. Polegała ona na nawiedzeniu w ciągu jednego, maksymalnie dwóch dni, siedmiu głównych bazylik Rzymu. I choć tradycja ta była już znana w średniowieczu, to jednak jej nowożytnym inicjatorem był działający w Rzymie święty XVI wieku – florentczyk Filip Nereusz (Neri). On to w Wielki Piątek 1540 roku zorganizował razem ze swoimi uczniami (oratorianie) pierwszą procesję pokutną do siedmiu najważniejszych świątyń miasta, która wkrótce po tym stała się zasadniczą praktyką religijną wszystkich pielgrzymów dziękujących Bogu za szczęśliwe przybycie do Rzymu.
- Trasa pielgrzymki do siedmiu kościołów rzymskich
- Bazylika św. Piotra (San Pietro in Vaticano)
- Bazylika św. Pawła za Murami (San Paolo fuori le Mura)
- Bazylika św. Sebastiana za Murami (San Sebastiano fuori le Mura)
- Bazylika katedralna Najświętszego Zbawiciela i Świętych Janów na Lateranie (San Giovanni in Laterano)
- Bazylika św. Krzyża Jerozolimskiego (Santa Croce in Gerusalemme)
- Bazylika św. Wawrzyńca za Murami (San Lorenzo fuori le Mura)
- Bazylika Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore)
- Bazyliki dodatkowe
Trasa pielgrzymki do siedmiu kościołów rzymskich
Święty Filip Nereusz wybrał jako cel pielgrzymki najstarsze i najważniejsze kościoły miasta, a mianowicie:
– bazylika katedralna Najświętszego Zbawiciela i Świętych Janów na Lateranie (San Giovanni in Laterano),
– bazylika Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore),
– bazylika św. Piotra (San Pietro),
– bazylika św. Pawła za Murami (San Paolo fuori le Mura),
– bazylika św. Krzyża Jerozolimskiego (Santa Croce in Gerusalemme),
– bazylika św. Wawrzyńca za Murami (San Lorenzo fuori le Mura),
– bazylika św. Sebastiana za Murami (San Sebastiano fuori le Mura).
Patrząc na mapę z pewnością zauważymy, że odległość między siedmioma Kościołami nie jest wcale mała (ok. 20 km), zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę, że pielgrzymi pokonywali całą trasę zazwyczaj w ciągu jednego dnia i, oczywiście, na piechotę. Komu jednak nie brak zapał i sił, temu taka wędrówka dostarczy wielu wspaniałych przeżyć duchowych i estetycznych. Trzeba niewiele, by spostrzec, że naprawdę warto!
Pozostawiając innym autorom pogłębienie aspektu religijnego pielgrzymki do Siedmiu Kościołów, chciałbym pokrótce przypomnieć jakie skarby architektury, historii, sztuki i wiary czekają na wytrwałych piechurów.
Bazylika św. Piotra (San Pietro in Vaticano)
Bazylika papieska Św. Piotra w Watykanie… absolutny prestiż wśród świątyń katolickich, grób Apostoła-Opoki Kościoła, miejsce pochówku wielu papieży i świętych, cudowny parasol kopuły, gloria Ducha św. Berniniego, Pietà Michała Anioła… i wiele, wiele innych arcydzieł.
Będziecie zmuszeni tu wrócić – tego nie da się po prostu zaliczyć…
Bazylika św. Pawła za Murami (San Paolo fuori le Mura)
Wielka starorzymska hala modlitw, bazylika San Paolo fuori le Mura z początku V wieku (1/3, reszta z XIX w.), grób Apostoła Narodów, portrety-tonda wszystkich papieży, piękny dziedziniec średniowieczny (chiostro), gotyckie cyborium nad grobem Świętego, wielki świecznik paschalny z czasów wypraw krzyżowych.
Bazylika św. Sebastiana za Murami (San Sebastiano fuori le Mura)
Bazylika San Sebastiano fuori le Mura stoi przy Via Appia Antica, na znanych katakumbach świętego żołnierza i męczennika Sebastiana (jego szczątki przechowywane są w bazylice św. Piotra), katakumby.
Bazylika katedralna Najświętszego Zbawiciela i Świętych Janów na Lateranie (San Giovanni in Laterano)
Arcybazylika Laterańska jest najstarszą świątynią chrześcijańską w Wiecznym Mieście (słabo to widać, bo byłą wielokrotnie przebudowana). Pierwsza i przez wieki jedyna siedziba biskupów Rzymu, bazylika tronowa (katedra=tron nauczyciela rzymskiego), miejsce celebracji najważniejszego święta – Wielkanocy; matka i głowa wszystkich kościołów miasta i świata (mater et caput), miejsce nowych narodzin wszystkich wiernych (chrzest, bierzmowanie, eucharystia), miejsce czci relikwii świętych apostołów Piotra i Pawła (głowy)… a do tego Sanktuarium Świętych Schodów i Baptysterium.
Bazylika św. Krzyża Jerozolimskiego (Santa Croce in Gerusalemme)
Bazylika Santa Croce in Gerusalemme to dawny pałac cesarski przerobiony na kościół, kaplica relikwii męki Chrystusa (krzyż, tabliczka z krzyża, gwóźdź, kolce korony cierniowej, gąbka, palec św. Tomasza „niewiernego”).
Bazylika św. Wawrzyńca za Murami (San Lorenzo fuori le Mura)
Bazylika św. Wawrzyńca za Murami – jej początki sięgają czasów Konstantyna Wielkiego, grób wielkiego męczennika z III wieku diakona Wawrzyńca, katakumby. Obok bazyliki cmentarz monumentalny Campo Verano.
Bazylika Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore)
Bazylika papieska Santa Maria Maggiore to najstarsza świątynia maryjna w Rzymie (V wiek), Betlejem Zachodu (relikwie żłóbka Chrystusa!), obraz łaskami słynący Maryi – Ucieczki Ludu Rzymskiego (Salus Populi Romani), wspaniałe mozaiki rzymskie.
Bazyliki dodatkowe
W XVII wieku, z powodu epidemii dżumy, trzy bazyliki znajdujące się poza murami Aureliańskimi zostały zastąpione przez trzy inne świątynie, które wzniesiono w obrębie dawnych granic miasta: Santa Maria del Popolo, Santa Maria in Trastevere i San Lorenzo in Lucina. Te również są godne pielgrzymiego wysiłku i zobaczenia! Szczególnie dwie pierwsze zachwycają ilością i jakością zgromadzonych tam dzieł sztuki.
Pielgrzymowanie do siedmiu kościołów znalazło wielu naśladowców i stało się pobożnym rytem wielkopostnym w wielu miastach dawnej Italii. Do dziś też przetrwało w języku włoskim powiedzenie „fare il giro delle sette chiese” (pielgrzymować do siedmiu kościołów) na określenie cierpliwego wędrowania od miejsca do miejsca w celu osiągnięcia jakiegoś celu, załatwienia jakiejś sprawy.
Vi prometto che farò il giro delle sette chiese per farvi conoscere meglio la nostra Roma… 😉
