Castel Gandolfo to malownicze miasteczko podrzymskie, leżące na kraterze wygasłego wulkanu Lacjum. Razem z Albano, Frascati, Lanuvio, Grottaferrata, Marino i kilkoma mniejszymi miejscowościami tworzą historyczny i geograficzny obszar Zamków Rzymskich (Castelli Romani). Łagodny klimat, żyzna gleba, duże zbiorniki słodkiej wody (jeziora w kraterach!) i łatwość obrony przyciągały nieustannie ludzi w to miejsce.
Castel Gandolfo – historia
W czasach przedrzymskich tu właśnie powstała stolica-sanktuarium plemion latyńskich, mityczna Alba Longa, od której bierze początek popularna wśród rzymian nazwa tej okolicy – Colli Albani (Wzgórza Albano).
W okresie Republiki i Cesarstwa wzgórza te stały się uprzywilejowanym miejscem wakacji bogatych Rzymian.
W średniowieczu i nowożytności miejsce patrycjuszy, senatorów i cezarów zajęła szlachta Państwa Kościelnego i duchowni. Bliskość Rzymu sprawiła również, że to miejsce było idealnym schronieniem dla papieży szukających w porze letniej ochłody i wypoczynku. Kiedy więc pod koniec XVI wieku miasteczko-zamek należący wcześniej do starego rodu Gandolfich przeszło w ręce Stolicy Apostolskiej, stało się rzeczą prawie naturalną, że wkrótce po tym, za czasów panowania Urban VIII Barberiniego, wzniesiono tu willę papieską ze wspaniałymi ogrodami. Była ona ulubionym miejscem kanikuły letniej dla wielu biskupów Rzymu aż do upadku Państwa Kościelnego w 1870 roku. Dopiero 59 lat po tej dacie, po podpisaniu Traktatu Laterańskiego w 1929 r. pomiędzy Państwem Włoskim a Stolicą Apostolską, pałac papieski w Castel Gandolfo oraz Willa Barberini i jej ogrody uzyskały status eksterytorialności i stały się częścią posiadłości papieskich.
Po drugiej wojnie światowej Castel Gandolfo rozkwitło szczególnie w okresie pontyfikatów papieży: Piusa XII i Jana Pawła II. Za panowania naszego rodaka na Tronie Piotrowym letnia rezydencja stała się czymś więcej niż miejscem krótkiego wypoczynku papieża – była tętniącą życiem oazą spotkań z wiernymi, sympozjów naukowych i pracy twórczej.
Pałac papieski w Castel Gandolfo
Budowę pałacu rozpoczęto w 1628 roku na polecenie papieża Urbana VIII, według projektu Carla Moderny, na miejscu wcześniej istniejącego, antycznego zamku feudalnego należącego do rodu Gandolfich. Aktualny wygląd budowla zyskała w 1660 r., za czasów panowania papieża Aleksandra VII. Ostatnio przeprowadzone prace konserwacyjne miały miejsce w 1930 r. zaraz po podpisaniu Traktatu Laterańskiego.
Do pałacu przylega lądowisko helikopterów, którymi papież przemieszcza się z Watykanu do swej letniej rezydencji oraz odkryty basen, wzniesiony za pontyfikatu Jana Pawła II.
Obserwatorium astronomiczne w Castel Gandolfo
Ciekawą częścią Pałacu Apostolskiego jest obserwatorium astronomiczne, zwane Specola Vaticana, założone przez papieża Leona XIII w 1891 r. Zostało ono przeniesione do Castel Gandolfo z Ogrodów Watykańskich ze względu na niedostateczną widoczność nieba, którą utrudniały światła Rzymu.
Park Willi Papieskich
Ogrody papieskie w Castel Gandolfo to duża posiadłość ziemska rozciągająca się na przestrzeni setek metrów, pomiędzy centrum miasta a miejscowością Marino . Cały kompleks zajmuje powierzchnię 55 ha – jest zatem o 11 ha większy od Watykanu! W jego skład wchodzą trzy wille kardynalskie: Cybo, Del Moro i Barberini, dwa klasztory kontemplacyjne (Klarysek i Bazylianów), 30 ha parku i ogrodów kwiatowych, 24 ha ogrodów warzywnych, obory i budynki gospodarcze. Do prowadzenia tego wielkiego gospodarstwa ogrodniczo-rolnego Stolica Apostolska zatrudnia na stałe ponad 20 osób. Część produkcji kwiatów, warzyw i ziół sprzedawanych jest w okolicznych miejscowościach.
Kościoły w Castel Gandolfo
Kilkanaście lat po pałacu papieskim wzniesiono przy tym samym placu głównym Castel Gandolfo, kościół św. Tomasza z Villanova – barokową świątynię na planie krzyża greckiego zwieńczoną okazałą kopułą. Jego projektantem był sam wielki Gian Lorenzo Bernini, architekt i rzeźbiarz, twórca placu św. Piotra w Watykanie i wielu innych wspaniałych kościołów Wiecznego Miasta. Warto wspomnieć, że w tej papieskiej kolegiacie znajdują się elementy polskie i to nie tylko ze względu na panowanie papieża Polaka. Na początku XX wieku polski malarz Jan Henryk Rosen wykonał tam zdobienia; w jednej z kaplic umieszczono kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej; na polecenie Piusa XI powstały tu także freski przedstawiające obronę Jasnej Góry oraz Cud nad Wisłą.
Przy okazji pobytu Castel Gandolfo warto również odwiedzić inne ciekawe kościoły tego miasteczka:
– kościół Madonny de Lago – zbudowana na polecenie papieża Pawła VI nad brzegiem jeziora Albano
– kościół Santa Maria Assunta – powstały w 1619 r., niegdyś siedziba kongregacji Propagandy Wiary, zbombardowany przez lotnictwo anglo-amerykańskie 10 lutego 1944 r.
– kościół Santa Maria Ausiliatrice – nowoczesna konstrukcja znajdująca się w dzielnicy Borgo San Paolo, przy drodze krajowej 7 Via Appia . Do kościoła przylega teatr „Ugo Bazzi”
– kościół św. Sebastiana – noszący imię patrona miasta, położony przy drodze krajowej 7 Via Appia. Obok kościoła znajduje się cmentarz komunalny.
Święta i festyny Castel Gandolfo
Święto patrona miasta, św. Sebastiana, odbywa się w pierwszy weekend września, chociaż imieniny patrona wypadają 20 stycznia. Oprócz różnego rodzaju procesji, występów i koncertów, szczególnie widowiskowe są nocne pokazy sztucznych ogni nad brzegiem jeziora. Naturalny amfiteatr krateru wypełnionego wodami jeziora Albano, nadaje temu pokazowi wyjątkowego charakteru.
W ostatni weekend lipca odbywa się malowniczy festyn „Sagra delle Pesche”, którego bohaterką jest brzoskwinia.
Gastronomia Castel Gandolfo
Castel Gandolfo oraz pobliskie miejscowości to kraina dobrego wina i świetnej gastronomii. Króluje tu grzyb borowik z okolicznych lasów oraz ryby z jezior Albano i Nemi. Miasteczko Ariccia słynie w całej Italii z porchetty (porketta) – pieczonego prosiaka w aromatycznych ziołach; miasto Lariano to ojczyzna chleba i pieczarek; w Rocca di Papa można skosztować pysznych pieczonych kasztanów. Uznaniem cieszą się też truskawki z Nemi oraz białe wino z Frascati.
Dojazd z Rzymu do Castel Gandolfo
Pociąg
Ze stacji głównej Roma-Termini -> linia FR4, pociąg regionalny (treno regionale) do Albano Laziale -> przystanek na stacji Castel Gandolfo. Podróż trwa ok. 40 minut, bilet w jedną stronę: 1,90 euro (ważne są też bilety Metrebus Lazio 3 strefy BIRG – BTR – CIRS ).
Strona kolei włoskich
Autobus
Plac autobusowy przy stacja metra A ANAGNINA -> autobus podmiejski COTRAL do Castel Gandolfo lub do Velletri (przystanek w Castel Gandolfo) . Czas podróży to ok. 40 minut, bilet w jedną stronę 2,50 euro.
Rozkład jazdy (pdf)
[mappress mapid=”57″]
