Lateran to przede wszystkim zespół pałacowo-kościelny w Rzymie, w którym zaczął się triumfalny marsz chrześcijaństwa IV wieku. Lateran to również rozległe wzgórze, które od wieków związane jest z obecnością cesarzy rzymskich. Wielkie kościoły i wielkie pałace…
Temat główny: odkrywamy Rzym cesarza Konstantyna Wielkiego – wyzwoliciela chrześcijan (IV wiek n.e.)
Początek: przystanek metra A „SAN GIOVANNI”
Koniec: przystanek metra A „VITTORIO EMANUELE”
Długość: ok. 3,5 km
Czas: 4 godziny
Brama Ośla (Porta Asinaria)
Dobrze zachowana brama starorzymska w Murze Aureliańskim, wzniesiona z drugiej połowie III w. n.e. – jedna z głównych bram wjazdowych do miasta w późnej starożytności i średniowieczu. Jej nazwa pochodzi od lokalnej drogi Via Asinaria, która łączyła pola i pastwiska Agro Romano z centrum metropolii.
W średniowieczu miejski odcinek Via Asinaria nazywano Via Sacra, jako że łączyła kościół katedralny na Lateranie z bazyliką św. Piotra w Watykanie.
Zwiedzanie: tylko z zewnątrz
Bazylika katedralna Najświętszego Zbawiciela i św. Janów na Lateranie (San Giovanni in Laterano)
Katedra papieża, najważniejsza świątynia Kościoła rzymskokatolickiego, pierwsza i najstarsza bazylika wolnego chrześcijaństwa, dar cesarza Konstantyna Wielkiego dla szczęśliwego biskupa Rzymu, papieża Sylwestra I, miejsce pochówku wielu papieży pierwszych wieków, centrum życia kościelnego przez pierwsze tysiąc lat panowania chrześcijaństwa, miejsce celebracji Soborów Laterańskich – po prostu „matka i głowa wszystkich kościołów miasta i świata”, jak głosi łaciński napis na fasadzie bazyliki (MATER ET CAPUT).
Zwiedzanie: bazylika (wstęp wolny), wirydarz średniowieczny – chiostro (bilet 4 euro).
Godziny otwarcia: cały dzień w godz. 07.00/18.30.
Zwiedzanie wirtualne
http://www.vatican.va/various/basiliche/san_giovanni/index_it.htm
Baptysterium Katedry św. Jana na Lateranie (Battistero Lateranense)
Pierwsza i główna kaplica chrzcielna Kościoła Rzymskiego – miejsce narodzin do „nowego życia” milionów rzymian dawnych wieków; pierwowzór wszystkich baptysteriów Europy. Kiedyś chrzczono tu wiernych w basenie z wodą, przez zanurzenie…
Koniecznie trzeba też zobaczyć przyległą do baptysterium kaplicę św. Wenencjusza (San Venanzio) z przepięknymi mozaikami z VII wieku.
Zwiedzanie: baptysterium i kaplice boczne (wstęp wolny).
Godziny otwarcia: 08.00/13.00 – 15.00/18.00.
http://www.battisterolateranense.it/
Sanktuarium Świętych Schodów (Scala Santa)
Dawny pałac biskupów Rzymu – Patriarchat – łącznie ze słynną w średniowieczu kaplicą papieską św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika, zwaną SANCTA SANCTORUM (Święte Świętych) – stanowi główny element jednego z najsłynniejszych miejsc pokutnych świata, jakim było przez kilka wieków to sanktuarium. Święte schody z nazwy to 28 marmurowych stopni, które pojawiły się w Rzymie w przededniu Roku Świętego 1450, i które zostały zaprezentowane wiernym jako domniemane schody z pałacu Piłata w Jerozolimie, zbroczone krwią samego Jezusa Chrystusa. Od kilku wieków, rokrocznie miliony i miliony wiernych przemierzają te schody wyłącznie na kolanach…
Zwiedzanie: Święte Schody, kaplica Sancta Sanctorum (wstęp wolny).
Godziny otwarcia: 06:00/12:30 – 15:00/17:00 (latem 15:30/18:00).
Bazylika Świętego Krzyża Jerozolimskiego (Santa Croce in Gerusalemme)
Bazylika powstała z przekształcenia sal pałacu cesarskiego SESSORIANUM z III wieku n.e. – oficjalnej siedziby kilku cesarzy poprzedzających Konstantyna Wielkiego – w sanktuarium krzyża Chrystusa. Autorką tych radykalnych zmian miała być św. Helena Augusta – matka wyzwoliciela chrześcijan, która z podczas pielgrzymki do Palestyny, miała odnaleźć narzędzie męki Zbawiciela i – wraz z ziemią z Golgoty – przywieźć do Wiecznego Miasta i tutaj właśnie wystawić do adoracji wiernym.
Zwiedzanie: bazylika, kaplica relikwii Krzyża i męki Pańskiej, kaplice podziemne (wstęp wolny).
Godziny otwarcia: cały dzień w godz. 07.00/18.30.
http://www.basilicasantacroce.com/
Brama Większa (Porta Maggiore)
Monumentalna brama w Murze Aureliańskim z III w. n.e., przy której zbiegało się kilka akweduktów biegnących do miasta od wschodu. Od tej bramy zaczynają swój bieg dwie stare drogi latyńskie: via Prenestina i via Labicana (Casilina). Dwa kroki od niej można zobaczyć – jedynie kilka razy w roku – jedno z najbardziej tajemniczych miejsc dawnego Rzymu jaką jest podziemna Bazylika Pitagorejska.
Zwiedzanie: tylko z zewnątrz.
Świątynia Minerwy Uzdrowicielki
W rzeczywistości mamy tu do czynienia z błędnym rozpoznaniem budowli na planie centralnym z IV wieku n.e., której nazwa i przeznaczenie nie było do niedawna znane. Dziś uważa się, że było to wielkie nimfeum ogrodów bogatej rodziny senatorskiej Gens Licinia. Miłośnicy architektury znajdą tu zapowiedź bizantyńskich rotund sakralnych oraz renesansowych budowli na planie centralnym. Podobno Filip Brunelleschi – autor pierwszej kopuły nowożytnej – na niej się uczył technik budowy dawnych kopuł.
Zwiedzanie: tylko z zewnątrz.
Kościół św. Bibiany (Santa Bibiana)
Miejsce kultu męczenników z IV wieku, „odkryte” ponownie w 1623 r., w pierwszym roku panowania wielkiego popularyzatora kultu męczenników rzymskich – papieża Urbana VIII Barberini. Na fundamentach starego kościoła z V wieku, młody Gian Lorenzo Bernini, wzniósł dość skromną, mało jeszcze barokową, ale ważna dla pielgrzymów świątynię, poświęconą czci jednej z ostatnich męczennic rzymskich, św. BibianyDziewicy (Viviana), która wraz z rodzicami, Flawianem i Dafrozą, oraz siostrą Demetrią oddała życie za wiarę podczas ostatnich prześladowań za cesarza Juliana Apostaty (360 – 363).
Koniecznie trzeba zobaczyć statuę św. Bibiany – dzieło Berniniego oraz obrazy i malowidła ścienne Pietro da Cortona.
Zwiedzanie: wnętrze (wstęp wolny).
Godziny otwarcia: 07:30/10:00 – 16:30/19:00.
Nimfeum Aleksandra Sewera (Trofei di Mario)
Monumentalna fontanna-nimfeum kończąca bieg jednej z odnóg akweduktu Klaudiusza, wzniesiona za panowania cesarza Aleksandra Sewera w 226 r. n. e. W średniowieczu znana jako 'Trofea Mariusza’, została ogołocona z ozdób w XVI wieku, z polecenia żelaznego papieża Sykstusa V. Dzisiaj możemy podziwiać jej wielki murowany szkielet oraz schowaną za jej plecami barkową „Mistyczną Bramę”.
Zwiedzanie: tylko z zewnątrz.
