Wyspa Tyberyńska (lub Tybrowa) to miejsce magiczne na mapie dawnego i dzisiejszego Rzymu. Na trzysta lat przed Chrystusem z wyspą został związany kult patrona wszystkich lekarzy starożytności pogańskiej, boga-cudotwórcy Eskulapa (greckiego Asklepiosa). Fakt, że do dzisiaj lekarze i aptekarze mają w swoim emblemacie zawodowym wizerunek węża Eskulapa, świadczy najlepiej o popularności jego kultu i wadze miejsc, gdzie stały świątynie mu poświęcone. Wyspa Tyberyńska w starożytności to po prostu przedchrześcijańskie Lourdes! Tylko pierwotne centrum kultu Eskulapa w Epidauros w Grecji było sławniejsze od jego rzymskiej świątyni.
Opowiadano, że sam Eskulap wybrał sobie to miejsce, kiedy Rzymianie w 293 r. p.n.e. przywieźli drogą morską z Epidauros świętego węża tego boga. Zaraz po przybyciu do Rzymu wąż zaszył się na wyspie, dając w ten sposób znak gdzie ma stanąć świątynia poświęcona Eskulapowi. Z tego powodu Rzymianie nadali wyspie kształt statku, upamiętniając w ten sposób przybycie Eskulapa i jego „zagraniczne” pochodzenie.
Wyspa Tyberyńska – mosty
Już w starożytności wyspę połączono ze stałym lądem dwoma kamiennymi mostami.
W stronę Forum Boarium prowadził doskonale zachowany do dziś Ponte Fabrizio (Most Fabrycjusza) z 62 roku p.n.e., ozdobiony rzeźbą boga Janusa o czterech twarzach (Ianus Quadrifrons), która dała mostowi drugą nazwę – Ponte dei Quatro Capi (Most Czterech Głów).
Drugi most – Ponte Cestio – przebudowano w XIX w. z wykorzystaniem antycznych elementów z I wieku p.n.e.
Obok wyspy zachował się jeszcze jeden zabytek tego typu, Ponte Rotto (przerwany most), fragment antycznego mostu Pons Senatorum z II w. p. n. e., wielokrotnie zwalany przez wzburzony Tyber i wielokrotnie odbudowany. Jest to najstarszy zachowany, choć tylko w małym fragmencie, most Rzymu.
Wyspa Tyberyńska – bazylika św. Bartłomieja Apostoła
Pośrodku tej pięknej wyspy znajduje się bazylika św. Bartłomieja Apostoła (San Bartolomeo all’Isola), zbudowany na ruinach świątyni Eskulapa. Powstał pod koniec X w. i należał do mnichów z pobliskiego Awentynu. W 1000 r., cesarz Otton III złożył w nim relikwie s. Wojciecha, które otrzymał od Bolesława Chrobrego na zjeździe gnieźnieńskim.
Kilka lat później sprowadzono tu z południa Italii kości i skórę św. Bartłomieja Apostoła. Po dziś dzień na fasadzie świątyni można przeczytać IN HAC BASILICA REQUIESCIT CORPUS S. BARTHOLOMAEI APOSTOLI (W tej bazylice spoczywa ciało św. Bartłomieja Apostoła).
Budowa została później gruntownie przekształcona w czasach baroku.
Z czasów ottońskich pozostała marmurowa studzienka wmontowana w schody prowadzące do prezbiterium, z wizerunkami Chrystusa, św. Wojciecha, św. Bartłomieja.
Dzisiaj bazylikę św. Bartłomieja obsługuje wspólnota św. Idziego (Sant’Egidio), która stworzyła tu w ostatnich latach rodzaj sanktuarium nowych męczenników XX wieku.
Tradycję szpitalną wyspy kontynuuje znany w Rzymie Szpital Bonifratrów „Fatebenefratelli” oraz oddział Szpitala Izraelickiego.
Zobacz jeszcze: Lodziarnie w Rzymie – Kuchnia rzymska